ТРАМП ХЯТАДТАЙ ХАРИЛЦАХДАА АМАРГҮЙ СОРИЛТТОЙ ТУЛГАРЧ БАЙНА

Трамп Хятадаас ирж буй бараа бүтээгдэхүүнд маш өндөр (145%) татвар тавьсан. Үүний зорилго нь Хятадыг "цохилтод оруулах", АНУ-д буулт хийхэд хүргэх байсан. Гэтэл:

• Хятад айсангүй. Харин бүр илүү нэгэн зорилготой, нэгдмэл болж, дотоодын үйлдвэрлэлээ хөгжүүлэх, гадаад технологиос хамааралгүй болох зорилт тавьсан.
• Хятадад АНУ-аас илүү их “сэлбэг мөнгө” байна: 750 тэрбум долларын АНУ-ын өрийг барьж байгаа учраас бараа үйлдвэрлэгчдээ татаасаар амьд байлгаж чадна.
• АНУ-д бол бараа бүтээгдэхүүн дутагдаж, үнэ өсөх аюул нүүрлэж байна. Жишээ нь: Ковидын үед маск олдохгүй байсан шиг олон бараа (тоглоом, гэрэл, эд хогшил г.м) дуусаж эхэлнэ.

Түүхийн сургамжийг Трамп үл тоосон

Хятадын хувьд гадаад орнуудын түрэмгийлэл, дарамт нь зүгээр нэг өнгөрсөн үе биш, харин түүхэн доромжлолын цуврал гэж хүлээн зөвшөөрөгддөг. Ялангуяа:

• 1839 онд болсон Хар тамхины дайн нь барууны орнууд (Англи, АНУ зэрэг) Хятад руу хүчээр хар тамхи (опиум) шахаж, ард түмнийг нь донтуулах гэсэн дайн байлаа. Энэ дайн Хятадад "Зууны доромжлол" хэмээх зовлонгийн 100 жилийг эхлүүлсэн.
• Тэр үеэс Хятад гадаад шахалт, колоничлол, дарангуйлалд өртөж, тусгаар тогтнолоо алдаж байсан. Энэ нь улс орны бахархалд гүн шарх үлдээсэн.
• Ийм учраас өнөөдрийн удирдагч Си Жиньпин болон Хятадын засаг захиргаа гадаад дарамтад бууж өгнө гэдэг бол ард түмнийхээ өмнө урвасан хэрэг мэт ойлгогдоно.
• Тиймээс, Трампын хатуу шахалт, сүрдүүлэгт хариу өгөхгүй байх нь Си-ийн хувьд зөвхөн улс төрийн шийдвэр бус, үндэсний бахархлыг хамгаалж буй хэрэг юм.

Трамп хий хоосон яриад л байна

Трамп “Хятадууд надтай өдөр бүр холбогдож байна”, “уулзалт удахгүй болно” гэх мэт үнэнд нийцэхгүй зүйл ярьсаар байна. Гэтэл үнэн хэрэгтээ ямар ч албан ёсны хэлэлцээр, уулзалт явагдаагүй. Трамп өөртэйгөө л яриад суугаа юм. Өөрийн зарласан 145% татвараа 48 цагийн дотор зөөлрүүлэхээ мэдэгдсэн ч, Хятадын тал огт хариу өгөөгүй байна.

Хятадууд юу хүсэх вэ?

Трамп Хятадын буулт хүлээж байж болох ч, Хятад буцаан найрсаг харилцаа тогтооход өндөр “үнэ” шаардана:

• Уучлалт гуйх
• Тайванийн асуудлаас татгалзах
• Өмнөд Хятадын тэнгис дэх “долоон зураас”-ны газар нутгийн шаардлагыг хүлээн зөвшөөрөх гэх мэт.

Дүгнэлт:

Трампын Хятадыг шахах гэсэн оролдлого буруу тооцоо, түүхийн мэдлэггүй, эдийн засгийн ухаангүй байсны үр дүнд:

• Хятад хүчирхэгжиж,
• АНУ хохирч,
• Америкчууд үнийн өсөлт, барааны дутагдлыг амсахаар байна.